Sedmi vek tvrđava Stari grad u Užicu ponosno stoji na stenovitom grebenu koga sa tri strane okružuje reka Đetinja. Kamena istorijska znamenitost je uz pomoć brige opstala. Čuva svoju burnu istoriju, ali i istoriju Užica. Bez prošlosti nema budućnosti, što znači da će Užice imati svoju budućnost. Obnovom tvrđave kroz istoriju se povećava broj turista.
BIĆE VEOMA PRIVLAČNA ATRAKCIJA
– Tvrđavu Stari grad u 2022. godini posetilo je 5.500 posetilaca. Posetilaca će sigurno biti više u narednim mesecima tokom letnje sezone. Svi posetioci imaju priliku da prošetaju tvrđavom i čuju priču o nastanku tvrđave i svim istorijskim razdobljima koja su usledila. Naravno, tu je i panorama grada koja se odavde pruža. Posete mogu biti pojedinačne, porodične i grupne, a ono što nas posebno raduje je veliki broj posetilaca iz inostranstva – rekla je Mira Čančarević iz TO Užice.
Zamenik gradonačelnice Užica Dragoljub Stojadinović je podsetio da se u rekonstrukciju tvrđave ušlo pre par godina i da je za to vreme urađeno mnogo, zahvaljujući podršci Vlade Republike Srbije preko resornih ministarstava koja su izdvojila oko 45 miliona dinara, američkoj ambasadi koja je opredelila 8 miliona i iz budžeta grada 16 miliona dinara.
– Izvršena je konzervacija donjeg, gornjeg i srednjeg grada, a najveći obim radova izveden je na gornjem gradu. Ozidana je kula po uzoru na onu sa početka 18. veka, obnovljena je citadela i austrijski kazamati. Ono što je jako važno je da nismo stali i da nastavljamo sa ulaganjima. Očekujem da će do kraja godine biti urađen vidikovac na srednjem gradu i završen projekat za vodenu kulu. Ipak, ono što će svakako biti najveća atrakcija je most koji će spojiti tvrđavu sa magistralnim putem – rekao je Stojadinović.
Taj most biće dug oko 105 metara i širok 3 metra. Sam po sebi biće atrakcija i predstavljaće vezu kojom će svi turisti koji prođu magistralnim putem stići i do tvrđave.
ISTORIJA TVRĐAVE
Tvrđava Stari grad na tri strane leži na okomitim liticama, visokim i do 50 m. Nekada davno predstavljale su jak prirodni bedem. Iz utvrđenja se mogla nadzirati i braniti saobraćajnica koja je povezivala Bosnu sa Srbijom. Položaj grada vekovima je izazivao divljenje putnika i namernika koji su prolazili pokraj njegovih bedema.
– Prvi pouzdani istorijski izvori o užičkoj tvrđavi potiču iz sredine 14. veka. Tada je bila u posedu vlastelinske porodice Vojinović, a od 1366-1373. godine pripadala je Nikoli Altomanoviću. Dubrovački istoričar Mavro Orbini pominje Užice opisao je događaje. Župan Nikola Altomanović, u čijem posedu je bio grad, posle Maričke bitke postao je najmoćniji srpski vladar, čija teritorija je bila od Rudnika do Jadranskog mora, dok je Dubrovačku republiku primorao da plaća godišnji danak. Usled njegovih poteza i nezadovoljstva drugih vladara, stvorena je grupa protivnika pod vođstvom kneza Lazara i bosanskog bana Tvrtka. Nakon opsade grada 1373. godine, Altomanović je zarobljen i oslepljen. Pošto je video da je izdan, produži prema Trebinju i Кonavlima, ali ni tamo nije bio rado primljen. Postavši svestan položaja u kome se nalazio, zamisli se malo kuda bi krenuo da potraži spasa. U Dubrovnik nije hteo da ode, jer se nije pouzdavao u taj grad zbog nemilosrdnog rata koji je sa njim vodio, mada je tada vladao mir među njima, već se povrati natrag i uđe u svoj tvrdi grad Užice.(Mavro Orbin) – navode u TO Užice.
Tvrđava je nekada u gornjem delu imala polukružnu kulu, u srednjem delu objekte za smeštaj vojnih posada, opreme i hrane, a u donjem tzv. Vodenom kulom bila je povezana sa rekom.
– Tvrđava je više puta rušena i ponovo utvrđivana. Značajna dograđivanja i utvrđivanja obavljena su 1478. godine, zatim u vreme austro – turskih ratova 1688. godine i 1737-1839 godine i na kraju, u vreme Prvog i kratko vreme posle Drugog srpskog ustanka, 1813-1819 godine. Konačno je kao vojni objekat kako je bilo predviđeni ugovorom sa knezom Mihajlom tvrđana je onesposobljena i porušena u januaru 1863. godine, u vreme proterivanja Turaka iz grada. Zahvaljujući arheološkim istraživanja, delimičnom rekonstrukcijom i konzervacijom Zavoda za zaštitu spomenika kulture iz Kraljeva i Narodnog muzeja iz Užica od 1973-1984. godine zaustavljeno je obrušavanje i nestajanje grada koje je trajalo više od jednog veka – navode u TO Užice.
Tvrđava Stari grad u narednom periodu radiće od 11 do 19 časova, svakog radnog dana i vikendom osim utorka. Ulaz je besplatan.
STARI GRAD U VIRTUALNOM SVETU
U cilju promocije tvrđave urađen je Digitalni multimedijalni vodič Starog grada Užica”. To je projekat Akademije strukovnih studija Zapadna Srbija, a pokrenut je uz podršku Sektora za zaštitu digitalnog nasleđa Ministarstva kulture i Grada Užica sa ciljem da se užička srednjovekovna tvrđava primenom savremenih informacionih tehnologija predstavi široj javnosti kroz različite oblike vidljivosti, u meri koja ne narušava stepen i pravila njene zaštite. Projekat je osmišljen tako da pored ostalih rezultata ima i dva korisnički upotrebljiva proizvoda interaktivnu veb aplikaciju sa ugrađenom virtuelnom realnosti (VR) i zasebnu originalnu – nejtiv VR aplikaciju. Interaktivna veb aplikacija (www.stari-grad.uzice.rs) i fb stranica daje sve neophodne informacije o lokalitetu i istorijski prikaz tvrđave i njenih vladara kroz epohe, kroz vodič i audio zapis svih istorijskih dokumenata na četiri jezika (srpski, engleski, ruski i nemački). Veb posetilac kreira sopstvenu rutu kroz srednjovekovnu tvrđavu, prolaz kroz rutu je virtuelno iskustvo propraćeno multimedijalnim materijalom uz 3D prikaz predmeta i objekata tog doba, a koji se odnose na konkretne pozicije sa mape. Time je vodič prilagođen osobama sa invaliditetom.
Nejtiv aplikacija virtuelne realnosti (VR) kreirana u softveru UnrealEngine kao zasebna, odnosi se na srednji vek i bez umanjenja performansi biće dostupna za preuzimanje na veb aplikaciji. Na lokalitetu Stari grad biće postavljen neophodan hardver za kompletan VR doživljaj koji prisutnog posetioca vodi u srednji vek kroz priču o Nikoli Altomanoviću potkrepljenu istorijskim činjenicama i zanimljivim detaljima iz života značajne ličnosti tog vremena. VR aplikacija nosi naziv “Stopama Nikole Altomanovića, virtuelna šetnja Starim gradom Užice”.
Projektom su kreirani novi zanimljivi sadržaji i usluge kojima će kulturna ponuda grada Užica biti podignuta na viši nivo i dostupna svim zainteresovanim korisnicima, nacionalnim i internacionalnim.
Definisanim projektnim aktivnostima zadovoljeni su strateški principi i ciljevi digitalizacije kulturnog nasleđa. Projekat podleže Strategiji razvoja kulture Republike Srbije 2017-2027. godine, jer obezbeđuje ne samo veću vidljivost, već i kvalitetniju prezentaciju i promociju kulturnog nasleđa Republike Srbije, ali doprinosi i očuvanju nacionalnog identiteta što sveukupno utiče na poboljšanje pozicije i afirmacije naše zemlje na kulturnoj mapi sveta.
PORED TVĐAVE I ZIP LAJN
Posebna atrakcija pored tvrđave Stari grad je zip line. Oni hrabri koji vole nezaboravnu avanturu i adrenalin imaće najlepši pogled na tvrđavu i zelenu oazu kanjona reke Đetinje. Spust traje oko 50 sekundi i predstavlja savršen doživljaj u netaknutoj prirodi.
– Pred sam spust očekuje vas uputstvo kako se ponašati tokom vožnje od stručnog tima. Spuštanje je sa najkvalitetnijom opremom renomiranih svetskih proizvođača, testirana na 1.500 kg nosivosti dok je nosivost pojasa, gurtni i ostalih elemenata 2,5 t. Kod nas je vožnja u pojasu a ne u sedištu, što daje na dodatnoj atraktivnosti ali i sigurnosti! – navode u Zip lajnu.
Danas se na tvrđavi održavaju Viteški dani i određene manifestacije.
Autor: LZS
Zahvaljujemo se Turističkoj organizaciji “Užice” na saradnji
Tekst je deo medijskog projekta “Kroz istoriju do budućih turista” koji je sufinansiran od Grada Užica. Stavovi izneti u podržanom medijskom projektu nužno ne izražavaju stavove organa koji je dodelio sredstva.
