Pravi dragulj prirode nalazi se na 20 km udaljen od Prijepolja, u selu Sopotnica, na zapadnim padinama planine Jadovnik. To ju Slapovi Sopotnice, koji se nalaze u zaštićenom području na površini od 196 ha, 64 ara i 16 m2. Slapovi Sopotnice su Spomenik prirode koji obuhvata izvorište površinskog toka reke Sopotnice sa više stalnih i povremenih karstnih vrela i izvora. Ova vrela i izvori formiraju tokove koji se prvo spajaju, a zatim prave seriju vodopada.
Reka Sopotnica je pritoka Lima i razlika između najvišeg izvora (1.150 m nv) i ušća (465 m nv) je čak 685 m. Ova reka pravi više vodopada duž celog svog toka različitih dimenzija. Najveći od njih nalazi se na trećem nivou i visok je 25 metara, dok se visina ostalih vodopada kreće od 19 do 23 metra.
O postanku Sopotničkih vodopada može se čuti više legendi od lokalnih meštana. Tiče se stanovnika koji su se doselili u selo Sopotnicu sa bezvodne Pešteri, ali je vrelo pokraj koga su se naselili presušilo. Razočarani zbog loše sudbine koja ih prati, pridošlice reše da idu dalje u potrazi za vodom. Noć pred seobu, javi im se neki čudan glas ispod Jadovnika i upita ih:”Birajte ljudi, šta da vam poklonim, vodu ili sreću?” Seljaci su iz sveg glasa povikali:”Vodu, vodu nam daruj, a sreću ćemo ako Bog da, sami stvarati.“ I tako po legendi voda poteče na sve strane.
Izvorište reke Sopotnice zaštićeno je Rešenjem o prethodnoj zaštiti br. 03-635/2, Zavoda za zaštitu prirode Srbije, od 28. decembra 2000. godine. Rešenje je objavljeno u Službenom glasniku RS, broj 11/01, od 15. februara 2001. godine.
Navedeno prirodno dobro stavlja se pod zaštitu radi očuvanja i unašređenja lepote predela i uređenja zaštićenog prostora, kao i radi očuvanja raznovrsnosti divljeg biljnog i životinjskog sveta, a u interesu nauke, obrazovanja, kulture, rekreacije i turizma. Tokom 2005. godine, na području oko vodopada ustanovljeno je zaštićeno prirodno dobro, spomenik prirode „Slapovi Sopotnice“. Utvrđen je režim zaštite II stepena sa odgovarajućim merama zaštite i kodeksom ponašanja.
U okviru prirodnog dobra zabranjeno je: kaptiranje izvora i vrela u neposrednom izvorištu Sopotnice, pregrađivanje, kanalisanje i drugi hidrotehnički radovi u koritima vodotoka, osim zajaživanja vode za potrebe rada vodenica, naučnog istraživanja i obnavljanja procesa stvaranja bigra i bigrenih terasa; eksploatacija naslaga bigra i druge radnje kojima se oštećuju reljef bigrenih terasa i izgled i funkcije slapova i vodopada; otvaranje majdana kamena i eksploatacija drugih mineralnih sirovina; izgradnja stambenih, ekonomskih, pomoćnih i drugih objekata namenjenih poljoprivrednoj proizvodnji, osim u okviru građevinskih parcela postojećih domaćinstava, kao i izgradnja industrijskih i vikendica; odlaganje komunalnog, industrijskog, građevinskog i drugog otpada, osim komunalnog i poljoprivrednog otpada poreklom sa zaštićenog područja koji može da se odlaže na mestima koja su za to određena i na propisani način; radnje koje mogu izazvati zagađenje voda, vazduha, zemljišta, stvarati prekomernu buku i nepovoljno uticati na estetska obeležja zaštićenog prostora; preoravanje pašnjaka i prirodnih livada; radnje kojima se uništavaju ili ugrožavaju biljne i životinjske vrste zaštićene kao prirodne retkosti; sadnja, zasejavanje i naseljavanje biljnih i životinjskih vrsta stranih za prirodni živi svet ovog područja; čista seča i krčenje šume, osim ograničenog i kontrolisanog uklanjanja šumske i žbunaste vegetacije za potrebe prezentacije bigrenih terasa i vodopada i uređenja prostora za rekreativne namene; lov, osim planskih aktivnosti na gajenju i zaštiti divljači.
Do samih vodopada je nemoguće doći direktno kolima, jer su zarobljeni u liticama. Najveći od njih nazire se iz podnožja – zaravni. Moguće je približiti im se pešačeći kamenitim markiranim putićima.
Autor LZS, foto Zoran Ristanović, naslovna Turzam Srbije
