Ljubiš, zlatiborsko selo, stvoreno za uživanje i odmor u prirodi. Smešteno u podnožju vrhova Murtenice, Borkovca i Jasenova, na prosečnoj nadmorskoj visini od 850 metara sa prostranstvom šuma i cvetnih livada, ispresecano bistrim vodama, još uvek nije na turističkoj mapi Srbije iako to zaslužuje. Ali, polako postaje omiljena turistička destinacija. Najniži deo Ljubiša je na 810 metara nadmorske visine, a najviši je vrh Borkovac koji se nalazi na nadmorskoj visini od 1.000 metara. Udaljen je 25 km od centra Zlatibora.
O tome kako je ovo selo dobilo ime postoji legenda.
– Ime Ljubiša, prema legendi, nastalo je iz jedne velike ljubavi koja nije imala srećan kraj. Nekada davno, voleli su se Jelena i Milan iz ovog sela a njihovu tajnu ljubav čuvala je ljubiška Previja. Kada su hteli da se uzmu, Milanov otac, koji je bio kovač i najimućniji čovek u selu, nije dozvolio brak jer je sirota Jelena bila bez miraza. Milan je zbog očeve odluke napustio zanat, propio se i napustio selo. Jelena je ostala da tuguje, nikada se nije želela udati za drugog momka a život je, daleko od svih, provela čuvajući ovce u brdima. Selo je kao uspomena na tu zabranjenu ljubav nazvano Ljubiš – kažu u TO Zlatibor.
DANI LJUBIŠKE PASTRMKE
U Ljubiš se dolazi sa namerom da se uživa svim čulima. Pored izobilja prirodne lepote, u ovom selu nemanjka gostoprimstvo i kuhinja. Kroz ovo selo protiče reka Ljubišnica na kojoj su izgrađeni ribnjaci kalifornijske pastrmke.
– Svako je dobro došao. A naša trpeza je baš bogata. Tu je ukusna pršuta, slanina, čvarci, sir i kajmak, ali prva preporuka je pastrmka. Ovo selo je proslavila kalifornijska pastrmka – kaže meštanin Rade.
Koliko je pastrmka značajna za ovo selo govori i podatak da se u njemu svake godine, tradicionalno, održava manifestacija “Dani ljubiške pastrmke”.
– Dani pastrmke naziv je manifestacije koja se uvrstila u bogati program kulturnog leta na Zlatiboru. Tim povodom, u Ljubišu se organizuje bogat kulturno-umetnički i sportski program sa velikim brojem izlagača, koji tada pored specijaliteta od pastrmke, predstavljaju proizvode od voća, rukotvorine zlatiborskih majstora i razne vrste meda – navode u TO Zlatibor.
Ova manifestacija se održava svake godine početkom meseca avgusta. Počinje uz tradicionalni zlatiborski doručak. Takmikmičarskog karaktera je gde stručni žiri ocenjuje najbolje pripremljenu pastrmku. Na izbor pobednika utiče ukus pastrmke, način pripreme i izgled štanda gde se služi. Nakon što se pastrmka spremi, služi se besplatno svim posetiocima manifestacije.
Organizatori manifestacije su: Mesna zajednica Ljubiš i Udruženje proizvođača kalifornijske pastrmke – „Ljubiška pastrmka“, a pod pokroviteljstvom Opštine Čajetina, TO „Zlatibor“, „Eko agrar“-a i Sportskog centra Čajetina.
RŠUMOVO RODNO MESTO
U Ljubišu je rođen poznati pisac dečijih pesama Ljubivoje Ršumović. Njegove pesmice znaju i stari i mladi, a među najpoznatijim je “Babaroga – ima jedna pećina stroga u kojoj živi Babaroga”, u kojoj je Ršum opevao pravu pećinu u Ljubišu – Ršumsku pećinu.
Pećina se nalazi nedaleko od centra sela. Ima mali otvor, visine oko 4m i širine 3m i svakako je izazov bar nekoliko koraka zakoračiti u njenu šupljinu.
U Antalogiji srpske poezije za decu Duško Radović je napisao:”Jedan ciklus poezije za decu završen je i to slavno. Od Zmaja do Ršumovića. Novi počinje od Ršumovića, a završiće se pesnicima kojo još nisu rođeni”.
Da bi negovao stvaralaštvo, odužio se svom rodnom mestu, Ršum je osnovao u Ljubišu osnovao Akademiju “Saradnici Sunca”. “Saradnici Sunca” predstavlja prvi projekat fondacije “Ršum”, osnovana sa idejom podsticanja kreativnosti, stvaralaštva i individualnog razvoja kod dece.
– Akademija “Sradnici Sunca” namenjena je mladim talantevanim psenicima iz cele Srbije. Polaznici kampa su uglavnom deca i mladi koja su se već istakla na velikim literalnim festivalima i koja žele da uz istaknute književnike i dramske stvaraoce još više razviju ljubav prema ovoj umetnosti. Mladi pesnici imaju priliku da sa proslavljenim pesnicima razgovaraju o poeziji, inspiraciji, fantaziji i rimi, a na kreativnim radionicama naučiće kako treba govoriti svoju poeziju, kako negovati jezik i kulturu govora – navode u ovoj Akademiji.
Projekat se realizuje u saradnji sa istaknutim umetnicima, stvaraocima i pedagozima uz svesrdnu pomoć Ministarstva kulture Republike Srbije, Pošte Srbije i Opštine Čajetina.
SLAVNI LJUBIŠANI
Pored Ljubivoja Ršumovića ovo selo je iznedrilo i đenerala Krstu Smiljanića i akademika Miladina Pećinara.
Prema projektu Miladina Pećinara, inženjera hidrotehnike, izgrađen je hram posvećen svetima Konstantinu i Jeleni.
– Crkva je podignuta 1924. godine. Crkva ima krstastu osnovu sa polukružnom apsidom na istočnoj strani, a nad dvoslivnim krovom se uzdiže kupola. Oslanjajući se na tradiciju srednjovekovne raške graditeljske prakse prvih zadužbina nemanjićke Srbije, na bočnim stranama oživljena je pravougaonim pevničnim prostorima, od kojih se južni koristi kao vestibil i bočni ulaz u hram. Krasi je živopisni drveni ikonostas, koji je ispunjen ikonama slikanim na platnu – kažu u TO Zlatibor.
Ova crkva je 1993. godine je u potpunosti obnovljena i pokreovena bakarnim limom,a adaptirana je i zvonara kao i parohijska kuća za sveštenika. Postavljen je zvonik i urađen je kompletean enterijer sa novim ikonama, a radove su finansirale mesna zajednica i opština Čajetina.
Ljubišanina Miladin Pećinar je projektovao mnoge značajne energetske i objekte za vodosnadbevanje u tadašnjoj državi. On je bio jedan od 1.300 kaplara, legendarnog bataljina srpske vojske. Posle toga ispisao je 49 radova i udžbenika. Konsturisao je hidrocentrale na Tresci kod Skoplja, brane na Uvcu kod Kokinog Broda, perućac i mnoge druge.
U ovom selu, a i u Srbiji, još se pamte reči čuvenog armijskog đenerala Krste Smiljanića, rođenog 1868. godine.
“Otadžbina nije predmet ograničen, oivičen i otelovljen; otadžbina je misao, otadžbina je vera, a misao i vera ne umiru!”
SELO IMA BUDUĆNOST
Ljubiš ima osnovnu osmogođišnju osnovnu školu “Savo Jovanović Sirogojno” koja je izdvojeno odeljenje matične škole u Sirogojnu. Ova škola je nekada bila internat u kome su tokom radne nedelje boravila i pohađala nastavu seca iz okolnih sela. Za decu iz Gostilja i Bele Reke opština Čajetina organizuje prevoz u školu i iz škole.
Ljubiš je dobio i vrtić u kome boravi oko 20 mališana ovog sela. Vrtić su dobili zahvaljujući fondaciji “Novak Đoković” i opštini Čajetina. Značaj vrtića u seoskim sredinama, najbolje u Srbiji prepoznala je opština Čajetina. Pored ogromnog značaja za razvoj i socijalizaciju dece u ovom uzrastu, boravak u vrtiću roditeljima olakšava bavljenje seoskim poslovima od kojih najčešće i žive i obezbeđuju izvor prihoda.
Ovo selo se iz dana u dan modernizuje. Asfaltiraju se putevi, prave mostovi, povezuju sela, rade se vodovodi, sagrađene su dve kapele – u Gornjem Ljubišu i u Obradovićima, organizovana je Služba pomoći u kući, postavljen je veliki broj kontejnera i redovno odvozi smeće, zimi se putevi održavaju i svaki putni pravac je prohodan. U centru se nalazi pošta, sve veći je broj ugostiteljskih objekata, ima prodavnica. Ipak, Ljubišani se uglavnom bave poljoprivredom – stočarstvom i sve više gajenjem voća (malina, šljiva i drugo voće), ali ima i onih koji se bave pčelarstvom.
U ovom selu već postoje turistička naselja među kojima je etno domaćinstvo “Boškova voda”, Aca Dacovića… Otkrivanjem ovog zlatiborskog dragulja široj javnosti podstiče i meštane da se sve više okreću seoskom turizmu za šta podršku imaju od opštine Čajetina.
U Ljubišu se nalazi još jedna posebna atrakcija. Reč je o zip lajnu.
– Ovo je najduži zip lajn u Srbiji. Dužina trase je 550 m, visina je 130 metara, a sama vožnja traje oko minut – kažu u mesnoj zajednici Ljubiš.
I zato ko želi da odmara dušu i uživa u lepoti prirode, hrani i avanturama, šetnjama pored stabala crnog bora koje je Ršumović opevao u svojim stihovima dobro je došao je u Ljubiš.
Autor: LZS
Zahvaljujemo se Turističkoj organizaciji “Zlatibor” i mesnoj zajednici Ljubiš na saradnji
Tekst je deo medijskog projekta “Skriveni dragulji Zlatibora” koji je sufinansiran od Opštine Čajetina. Stavovi izneti u podržanom medijskom projektu nužno ne izražavaju stavove organa koji je dodelio sredstva.
